BMI چیست و چه کمکی به ما می‌کند

اضافه وزن به حالتی گفته می‌شود که شخص بیش از وزن ایده­ آل (متناسب با قد خود) و کمتر از حدی که چاقی نامیده ­شود، وزن داشته باشد. بسیاری از ما بدون اینکه اطلاع داشته باشیم دچار اضافه وزن و یا حتی کمبود وزن هستیم و در صورتی که به برطرف کردن این موضوع نپردازیم، این مسئله در آینده­ به ما آسیب خواهد رساند. پیشگیری از این مورد به راحتی و از طریق محاسبه BMI می‌باشد که اطلاعات لازم درباره سلامت جسمانی بیمار را به اوداده و از این طریق بیمار تا حدود متوجه شد که کدام یک از جراحی های چاقی مناسب او است.

 

BMI چیست و مقادیر آن به چه معناست؟

شاخص توده بدنی یا همان BMI که مخفف (Body Mass Index) است، سنجشی آماری برای مقایسه وزن و قد و بدست آوردن سلامت وزن هر شخص با توجه به قدش است. این شاخص حاصل تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر قد به توان دو (برحسب متر) می­باشد. حاصل BMI برای افراد بالای ۲۰ سال (چه خانم و چه آقا) درست کار می‌کند. این روش برای محاسبه شاخص توده بدنی کودکان بالای ۲ سال جواب نمی­دهد. برای ارزیابی وزن مناسب در کودکان، متخصصان به قد، سن و جنسیت کودک توجه می‌کنند. اگر کودک زیر صدک ۲ باشد نشان دهنده کمبود وزن، بین صدک ۲ تا ۹۰ دارای وزن سلامت، بین صدک ۹۱ تا ۹۷ دچار اضافه وزن و بالای صدک ۹۷ درگیر چاقی است.

 

دلایل چاقی چیست و این بیماری باعث بروز چه بیماری هایی می‌شود؟

علل متعددی باعث بروز چاقی در افراد می­شود که این امر عوارض خطرناکی را در پی خواهد داشت. کم تحرکی، اولین و ساده ترین دلیلی است که منجر به افزایش بافت­های چربی در افراد می­شود. عدم سوخت و ساز کامل چربی و علاقه شخص به مصرف بی رویه کربوهیدرات­ها از مواردی است که به ژنتیک آن‌ها مربوط است.

افزایش بافت­‌های چربی باعث چاقی و افزایش مقاومت بدن نسبت به اثر هورمون انسولین می‌شود؛ لذا این هورمون که وظیفه کنترل قندخون را دارد، کارایی خود را از دست داده و عمکرد قبلی خود را نخواهد داشت. بالا رفتن میزان بافت­های چربی منجر به رسوب و تنگ شدن رگ­های خونی در بدن می‌شود. این اتفاق در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود و بعد از آن پیگیری نشود، به سکته مغزی می‌انجامد. سایش مفاصل بخصوص مفاصل زانو از دیگر آسیب­های متداول چاقی است. بدترین عوارض چاقی را میتوان بروز سرطان در نظر گرفت. سرطان‌هایی نظیر سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان کیسه صفرا در زنان و سرطان­‌هایی نظیر سرطان­‌های کولون، رکتوم و پروستات در مردان.

حتما بخوانید: معرفی جراحی های چاقی و پزشکی با مهارت در این زمینه

 

 

برای هر درجه BMI کدام جراحی پیشنهاد می‌شود؟

درست است که می‌گویند BMI بین ۱۸٫۵ تا ۲۵ بسیار مناسب و ایده­‌آل برای تمامی افراد بالای ۲۰ سال است ولی باید در نظر داشت که وزن دلخواه و ایده­آل برای هر فرد مفهومی متفاوت دارد. وزن ایده­‌آل وزنی است که برای عملکرد بهینه بدن ضروری است. برای مثال، ورزشکاران با بدنی عضلانی از BMI بالاتر از ۲۵ برخوردار هستند. آیا چنین اشخاصی دچار اضافه وزن هستند؟ این افراد نه تنها اضافه وزن ندارد بلکه از تناسب اندام و وزنی کاملا ایده‌­آل بهره‌مند هستند.

به طور کلی به افرادی با BMI بالای ۳۰ که نتوانسته ­اند با رژیم­ های غذایی و برنامه­ های ورزشی بر اضافه وزن خود غلبه کنند، پس از آزمایشات و معاینات لازمه و هم­چنین صلاح‌دید پزشک معالج، جراحی چاقی پیشنهاد می­ شود. نوع عمل چاقی را نمی­توان صرفا با تکیه بر شاخص توده بدنی (BMI) مشخص کرد. برای مثال کسانی که سرطان فامیلیال و یا سابقه­ اش را دارند، هرچند که از BMI بالای ۳۰ برخوردار باشند به دلیل لزوم آندوسکوپی مکرر در طول درمانشان، نمی­توان از جراحی بای پس معده استفاده کرد؛ چرا که با این عمل، دو قسمت معده از هم جدا خواهد شد و دستگاه­های آندوسکوپی به آن­ها دسترسی نخواهند داشت. در همین شرایط برای چنین اشخاصی عمل اسلیو معده مناسب­ تر می‌­باشد و با این عمل احتمال سرطان معده نیز ۷۵ تا ۸۰ درصد کاهش می‌یابد. با این حال تا حد قابل قبولی (به جز موارد خاص) می­توان بر اساس BMI جراحی چاقی مناسب خود را پیدا کرد.

جراحی بای پس معده در بیماران با BMI بالای ۴۵ که مبتلا به چاقی درجه ۳ یا شدیدا مفرط هستند به عنوان آخرین و قطعی­ ترین روش درمانی محسوب می‌­شود.

جراحی پلیسه معده به بیمارانی که حدود ۳۰-۳۵ کیلوگرم اضافه وزن دارند و دارای BMI 35 تا ۴۰ می ­باشند توصیه می­‌شود.

در روش دیگری که با عنوان بالون­گذاری معده نامیده می­شود، در بیمارانی که BMIشان بالای ۳۰ و کمتر از ۳۵ است و مبتلا به عارضه چاقی هستند و هم­چنین افرادی که دارای BMI بالا ۴۵ هستند و به دلیل خطرات بالای بیهوشی و جراحی چاقی در آنان، نیاز به کاهش وزن اولیه به منظور کاهش خطرات و عوارض جراحی وجود دارد، بکار گرفته می­شود.

 جراحی اسلیو معده نیز از این قاعده مستثنی نیست و با توجه به BMI بیمار به دو دسته تقسیم می‌شود.

اسلیو گشاد که مناسب افراد دارای BMI بین ۳۰ تا ۳۵ است و اسلیو تنگ که مناسب بیماران با BMI بین ۳۵ تا ۴۵ می باشد و در هر کدام به میزان خاصی، حجم معده کاهش می‌یابد.

از نکات مثبت دانستن BMI می­توان به این اشاره کرد که علم به این موضوع منجر به احساس خطر کردن بیمار نسبت به وضعیت جسمانی­اش می­شود و او را نسبت به رساندن خود به وزن ایده­آل مصمم می­کند. جراحی چاقی تنها زمانی توصیه می­شود که شخص به مدت زیادی (بیش از چندین سال) درگیر چاقی مفرط باشد، نتوانسته باشد با رژیم­ های غذایی و برنامه­‌های ورزشی اضافه وزن خود را درمان کند، آزمایشات و معاینات لازمه را به دکتر ارائه داده باشد و از BMI بالای ۳۰ برخوردار باشد.

پیشگیری از چاقی به مراتب راحت­تر از درمان عوارض حاصل از آن است. پس بهتر است با مشاهده­ی کوچکترین نشانه­های چاقی که از BMI به راحتی میتوان به آن­ها رسید، نسبت به پیشگیری از این اتفاق اقدام کرد و با انتخاب رژیم غذایی، برنامه ورزشی و در صورت صلاح‌دید دکتر، با جراحی چاقی از عوارض احتمالی آن جلوگیری کرد تا در آینده با مشکل رو به رو نشویم.

باید به افراد این هشدار را داد که مصرف بعضی داروها بدون تجویز پزشک می‌تواند عوارضی چون چاقی را در پی داشته باشد؛ داروهایی نظیر کورتون­ ها منجبر به چاقی می­شود.

حتما بخوانید: پزشک مناسب جراحی لاپاراسکوپی چه ویژگی هایی دارد؟